Cały czas trwają poszukiwania leków skutecznych w leczeniu COVID-19. W walkę z wirusem SARS-CoV-2 włączeni są naukowcy z całego świata. Idea działania leków przeciwwirusowych przedstawiona jest w rozdziale „Koncepcja działania leków przeciwwirusowych” na przykładzie różnych leków – nie związanych z COVID-19. W tym rozdziale przedstawione zostaną potencjalne leki na COVID-19. Na rysunku 1 przedstawiono miejsca uchwytu dla kilku leków.
Leki te mogą mieć za zadanie np. utrudnienie/uniemożliwienie wniknięcia wirusa do komórki gospodarza, utrudnienie endocytozy, przeszkodzenie na szlaku syntezy RNA i białek wirusa. Leki skuteczne w leczeniu innych chorób/zakażeń mogą działać również przeciwwirusowo. Szereg leków jest obecnie testowanych, m. in są to leki antymalaryczne, a także leki przeciw wirusowi HIV. Ich nazwa, wzór chemiczny i opis działania zostały przedstawione odpowiednio w tabeli 1 i tabeli 2. W tabeli 3 przedstawiono z kolei przykłady antybiotyków badanych pod kątem właściwości przeciwwirusowych.
Strategie obrane w walce z wirusem SARS-CoV-2, wynikają z blokowania pewnych strategicznych miejsc w otoczce/wnętrzu wirusa. Zalicza się do nich:
– inhibitory proteazy Mpro
Proteaza ta jest główną proteazą wirusa SARS-CoV-2 odpowiedzialną za proces cięcia białek wirusa i jego replikację. Zahamowanie tego enzymu utrudniłoby lub wręcz uniemożliwiło dokończenie przez wirusa procesu replikacyjnego. Wśród inhibitorów rozważane są leki stosowane obecnie w terapii HIV.
– inhibitory wiązania z receptorem ACE-2
Inhibitory polimerowe HTCC wykazują wysoką zdolność wiązania glikoproteiny S wirusa, co uniemożliwiałoby wiązanie wirusa z receptorem ACE-2 i wniknięcie wirusa do komórki.
– inhibitory TMPRSS2 (transbłonowa proteaza serynowa typu 2)
Enzym TMPRSS2 jest niezbędny w rozmnażaniu wirusa. Potencjalnym inhibitorem tego enzymu jest camostat- lek stosowany w przewlekłym zapaleniu trzustki oraz bromheksyna.
Właściwości przeciwwirusowe leki przeciwmalarycznych są badane od lat. Teraz trwają badania zdolności tych leków do zwalczania wirusa SARS-CoV-2. Prawdopodobnie leki te, głownie pochodne chininy i artemizyny, hamują replikację wirusa, a także mogą działać w mechanizmie hamowania wirusa zaraz po wniknięciu do komórki jak np. chlorochina [2][3].
Badane są również leki stosowane w leczeniu wirusa HIV – inhibitory proteazy. Hamowanie proteazy HIV uniemożliwia oddziaływanie enzymu z prekursorem poliproteinowym gag-pol, prowadząc do wytwarzania cząsteczek HIV o niedojrzałej strukturze. Cząsteczki te nie są zdolne do zapoczątkowania kolejnego cyklu zakażenia. Inhibitory proteazy HIV np. ritonavir wykazują wybiórcze powinowactwo do proteazy HIV, nie hamując przy tym aktywności proteazy aspartylowej występującej w organizmie człowieka.
Leki z grupy inhibitorów proteazy testowane są w hamowaniu proteazy wirusa SARS-CoV-2 i zostały przedstawione w Tabeli 2.
Również potencjalną terapią jest podawanie osobom chorym na COVID-19 osocza ozdrowieńców zawierającym swoiste przeciwciała przeciwko SARS-CoV-2. Wśród testowanych przeciwko temu wirusowi przeciwciał monoklonalnych znajduje się m. in. tocilizumab.
Poszukiwania skutecznego i bezpiecznego leku trwają nieustannie. W powyższym rozdziale przedstawiono zaledwie garstkę testowanych substancji.
Bibliografia:
[1] Sanders, J. M., Monogue, M. L., Jodlowski, T. Z., & Cutrell, J. B. (2020). Pharmacologic treatments for coronavirus disease 2019 (COVID-19): a review. Jama, 323(18), 1824-1836.
[2] Gendrot, M., Duflot, I., Boxberger, M., Delandre, O., Jardot, P., Le Bideau, M., … & Hutter, S. (2020). Antimalarial artemisinin-based combination therapies (ACT) and COVID-19 in Africa: In vitro inhibition of SARS-CoV-2 replication by mefloquine-artesunate. International Journal of Infectious Diseases.
[3] Cao, R., Hu, H., Li, Y., Wang, X., Xu, M., Liu, J., … & Zhang, T. (2020). Anti-SARS-CoV-2 Potential of Artemisinins In Vitro. ACS Infectious Diseases.
[4] Naqvi, A. A. T., Fatima, K., Mohammad, T., Fatima, U., Singh, I. K., Singh, A., … & Hassan, M. I. (2020). Insights into SARS-CoV-2 genome, structure, evolution, pathogenesis and therapies: Structural genomics approach. Biochimica et Biophysica Acta (BBA)-Molecular Basis of Disease, 165878.