Wirus grypy
Patogen z rodziny ortomiksowirusów (Orthomyxoviridae) posiadający lipidową osłonkę zewnętrzną, w której zlokalizowane są dwa typy białek glikoproteinowych warunkujących jego inwazyjność i zjadliwość – hemaglutynina i neraminidaza. Hemaglutynina ma zdolność hemaglutynacji krwinek oraz odpowiada za proces przyłączania i wnikania wirusa do wnętrza komórek gospodarza. Nauraminidaza natomiast jest enzymem z rodziny hydrolaz, który ułatwia wirusowi grypy przenikanie do receptorów komórek oraz zapobiega agregacji cząsteczek wirusa. Schematyczna ilustracja budowy wirusa grypy jest przedstawiona na rysunku 1.
Genom wirusa grypy jest podzielony na segmenty. Każdy z segmentów składa się z RNA o ujemnej polarności i wraz z trzema białkami tworzy kompleks polimerazy. Istnieją trzy rodzaje wirusa grypy – A (chorują ludzie oraz inne ssaki), B (typowy tylko dla ludzi) i wirus typu C (również typowy dla ludzi).
Wirus grypy typu A można podzielić na szczepy z uwagi na rodzaj białek tworzących wypustki otoczki – Hemaglutynina (H) i neuraminidazę (N). Wyróżnia się 16 podtypów hemaglutyniny i 9 podtypów neuraminidazy. W zależności od kombinacji tych dwóch białek określa się typ wirusa grypy, który zdiagnozowano np.: A/H1N1 (odpowiedzialny za tzw. „hiszpankę” w 1918 roku i pandemię w roku 2009), A/H2N2 (spowodował epidemię grypy w Azji w roku 1957), A/H3N2 (wywołał epidemię w Hong Kongu w 1968), A/H5N1 (tzw. ptasia grypa z 2004 roku), A/H7N7, A/H1N2, A/H9N2, A/H7N2, A/H7N3. Największym rezerwuarem wirusa typu A są świnie i ptaki, w organizmach których dochodzi do produkcji różnorodnych genetycznie szczepów grypy. W wyniku reasortacji, wirus może przenikać do ludzi. Zdolność zakażania wirusa grypy typu A zależy od obecności określonych aminokwasów w sekwencji Hemaglutynina, w szczególności od rodzaju aminokwasu w pozycji 226. W ludzkich wirusach grypy pozycja 226 jest przeznaczona na leucynę, podczas gdy wirus swoisty dla ptaków ma w sekwencji glutaminę. Różne aminokwasy w glikoproteinach stanowią barierę w infekowaniu tym samym wirusem różnych gatunków zwierząt. Jednakże, niektóre ssaki jak świnie, mogą ulec infekcji zarówno przez wirus ludzki jak i ptasi grypy. W organizmie świni może dochodzić do mieszania się dwóch rodzajów wirusa w wyniku czego może powstać nowy typ wirusa A, który będzie groźny dla innych gatunków niż świnia. Przykłady typów wirusa grypy typu A zdiagnozowanych u różnych gatunków zwierząt przedstawia rysunek 2.
Wirus grypy typu B występuje tylko w jednym typie serologicznych, przy czym różne szczepy mogą mieć odmienne sekwencje aminokwasow i zakaża ssaki ale jest mniej groźny niż wirus typu A. Wirus grypy typu C zakaża tylko ssaki i jest odmienny genetycznie od wirusa typu A i B.
Piśmiennictwo: