Pinocytoza
Powszechny w komórkach eukariotycznych proces pobierania ze środowiska zewnętrznego płynu i makrocząsteczek na drodze wpuklenia błony komórkowej i odcięcia pęcherzyka endocytarnego. Ze względu na rodzaj wchłanianego materiału i wielkość pęcherzyków wyróżnia się pinocytozę i endocytozę. Pinocytozę dzieli się ze względu na wielkość tworzonych pęcherzyków na makropinocytozę (średnica od 100 nm do 1 mm) i mikropinocytozę (< 150 nm). Ze względu na bodziec stymulujący pinocytozę wyróżniamy pinocytozę adsorpcyjną oraz pinocytozę fazy płynnej. W procesie pinocytozy fazy płynnej (endocytoza niespecyficzna) do wnętrza pęcherzyka trafiają przypadkowe cząsteczki rozpuszczone w płynie otaczającym komórkę. W procesie pinocytozy adsorpcyjnej z udziałem receptorów, cząsteczki ulegają wybiórczemu wychwytowi przez receptor, a pęcherzyk jest kierowany do szlaku endocytarnego od którego zależy los wchłoniętej makrocząsteczki. Badania wykazały, iż pinocytują wszystkie komórki eucaryotyczne. W procesie pinocytozy różne cząsteczki zawarte w płynie otaczającym komórkę mogą przenikać do jej wnętrza na skutek spontanicznej ruchliwości błony komórkowej (pinocytoza fazy płynnej). Z kolei endocytoza adsorpcyjna wymaga utworzenia pęcherzyka przy udziale białek komórkowych: latryn, kaweoli. Przyjmuje się również podział pinocytozy na ciągłą (konstytutywną), która stale zachodzi w środowisku oraz na ograniczoną (indukowaną). Pinocytozę indukowaną można łatwo wywołać doświadczalnie dodając do pożywki doświadczalnej sole nieorganiczne, aminokwasy zasadowe, peptydy, białka. Proces ten jest zależny od pH roztworu indukującego i rodzaju substancji. Adsorpcja czynników indukuje zmiany właściwości błony komórkowej, polegające na zmianach konformacji białek i zmianach charakteru micelizacji lipidów, co warunkuje zmiany przepuszczalności błon komórkowych i formowanie pęcherzyków pinocytarnych. Wykazano, iż pinocytoza indukowana wymaga nakładów energii w komórkach, oraz udziału struktur kurczliwych. Schemat procesu pinocytozy przedstawia rysunek 1.
Literatura:
- http://www.youtube.com/watch?v=InG6xF9D4EM
- Cohn ZA, Parks E. The regulation of pinocytosis in mouse macrophages. II. Factors inducing vesicle formation. J Exp Med. 1967 Feb 1;125(2):213-32.
- http://www.ib.uph.edu.pl/bk_transpecherz.htm