INTRAWAZACJA
Proces przedostawania się komórki nowotworowej do układu krwionośnego (lub limfatycznego) poprzez penetrację błony podstawnej i ściany naczynia. Jest to kluczowy etap w procesie przerzutowania komórek nowotworowych. Terminu „intrawazacja” używa się również w odniesieniu do przenikania komórek układu odpornościowego (głownie leukocytów) do światła naczyń krwionośnych (lub limfatycznych) w wyniku reakcji stanu zapalnego.
Pokonywanie bariery, jaka jest błona podstawna, odbywa się lub poprzez przeciskanie się komórki pomiędzy włóknami macierzy zewnątrzkomórkowej (ECM) lub poprzez migrację w połączeniu z trawieniem białek macierzy przez specyficzne metaloproteazy (enzymy z rodziny białek MMT lub ADAM). Penetracja ściany naczynia (diapedeza) może odbywać się poprzez przeciskanie się komórki nowotworowej w miejscu złącza pomiędzy komórkami śródbłonka lub rzadziej poprzez migrację przez transkomórkowe pory komórek śródbłonka (fenestry) (Ryc.1). Potencjał komórki do trawienia białek ECM nazywany jest inwazyjnością komórki.
Ryc. 1. Penetracja ściany naczynia krwionośnego (diapedeza).
Procesem poprzedzającym intrawazację jest przejście epitelialno-mezenchymatyczne (EMT), w wyniku którego komórka osiąga zdolność do trawienia macierzy zewnątrzkomórkowej i migracji.