Choroba Charcot-Marie-Tooth 1A
Choroba Charcot-Marie-Tooth typu 1A (CMT1A) stanowi około 40% wszystkich przypadków choroby CMT. Choroba ujawnia się przeważnie w 1 dekadzie życia. Pierwszymi objawami jest niezgrabność chodu i upadki. Następnie pojawia się deformacja stóp, zaniki mięsni strzałkowych, piszczelowych i trójdzielnych prowadząc do charakterystycznego chodu określanego mianem koguciego. Następnie dołączają zaniki mięśni w obrębie kończyn górnych, mięśni przykręgowych. Ponieważ zaniki mięśni bywają niesymetryczne, częstym objawem jest pojawienie się skrzywienia kręgosłupa i deformacja sylwetki.
CMT1A charakteryzuje znaczna zmienność kliniczna pod względem objawów, początku choroby, stopnia osłabienia mięśni, współwystępowania objawów dodatkowych oraz stopnia progresji. Najczęściej choroba ujawnia się w pierwszej dekadzie życia. W 8 % występują bezobjawowe przebiegi choroby skorelowane z występowaniem mutacji 17p11.2-p12. Przypadki o późnym początku (w 4 dekadzie życia) jak i przypadki wrodzone (związane z mutacją punktową genu PMP22) są bardzo rzadkie.
W chorobie CMT1A opisuje się zjawisko antycypacji jeśli choroba występuje w co najmniej trzech pokoleniach. Zjawisko to polega na nasileniu objawów choroby i wcześniejszym początku w kolejnych pokoleniach chorych.
W chorobie CMT1A szybkość przewodzenia nerwowego jest wyraźnie zmniejszona do 20 m/s. Zmniejszeniu ulega także amplituda potencjału czynnościowego w mięśniach. Obserwuje się demielinizację włókien.
W przeważającej liczbie przypadków, podłożem choroby CMT1A jest duplikacja na krótkim ramieniu chromosomu 17 w regionie p11.2-p12, w której zlokalizowany jest gen PMP22. Koduje on białko osłonki mielinowej nerwów obwodowych. Mutacje punktowe w sekwencji genu prowadzą do rozwoju choroby. Co ciekawe, mutacje opisanego rejonu chromosomu bywają zmienne i w zależności od wielkości sekwencji objętej mutacją, choroba przebiega z różnym nasileniem. Opisano przypadek częściowej trisomii ramion krótkich chromosomu 17, obejmujące region 17p11.2-p12. U chorego wystąpiły liczne cechy dysmorfii, głębokie opóźnienie umysłowe, złożona wada serca. W kolejnych badaniach wykazano, że duplikacje o małym rozmiarze np. tylko prążka p12 chromosomu 17 powodują chorobę o lżejszym przebiegu która nie obejmuje demielinizacji. Badania wykazały, iż równie niebezpieczna jest delecja genu PMP22. Delecja genu jest przyczyną dziedzicznej neuropatii z nadwrażliwością na ucisk (HNPP). Na przestrzeni 14 lat zidentyfikowano 14 mutacji punktowych prowadzących do wystąpienia zespołu HNPP.
Literatura:
- Neurologia Dziecięca, Vo l.17/2008, nr 34
- Bodzioch M, Łapicka-Bodzioch K. Choroba Charcota, Mariego i Tootha. Medycyna Praktyczna Neurologia 2010/04
- Kabzińska D, Franaszczyk M, Kochański A. Choroby kręgu Charcot-Marie-Tooth o dziedziczeniu autosomalnym recesywnym – poszukiwanie modelu diagnostyki molekularne. Medycyna Wieku Rozwojowego, 2009,XIII,2; 146-153