Choroba Alzheimera (AD)

Choroba Alzheimera (AD)

Choroba Alzheimera to postępująca choroba neurodegeneracyjna ośrodkowego układu nerwowego i najczęściej występująca choroba otępienna wśród osób po 65 roku życia. Etiopatogeneza choroby nie jest poznana. Na przebieg choroby mają wpływ zarówno czynniki genetyczne jak i środowiskowe. Wyróżnia się dwie główne postacie choroby Alzheimera: postać rodzinną (FAD), która stanowi około 15 % przypadków, oraz postać sporadyczną (SAD) (85 % przypadków zachorowania). Każdy z typów choroby może przyjąć jeden z dwóch wariantów: postać wczesną (początek przed 65 rokiem życia) i późną (po 65 roku życia). Do głównych czynników ryzyka rozwoju choroby zalicza się m.in.: wiek, polimorfizm genu ApoE, brak aktywności intelektualnej mózgu. Dodatkowo, w przypadkach rodzinnej choroby Alzheimera badania wykazały obecność mutacji w genach zlokalizowanych na chromosomie 1, 14, 19 i 21. Najczęściej stwierdza się zmiany sekwencji w genach kodujących prekursorowe białko beta-amyloidu (APP), presenilinę 1 i presenilinę 2. W chorobie Alzheimera stwierdza się zmiany w mózgu, polegające na powstawaniu starczych blaszek złożonych z beta-amyloidu i zmienionego białka tau. Wzdłuż naczyń mózgowych odkładają się złogi beta-amyloidu. Ponadto, w mózgu osób dotkniętych chorobą Alzheimera stwierdza się, szczególnie w korze mózgowej, zmniejszenie liczby neuronów i synaps. Obserwuje się natomiast zwiększoną aktywność tkanki glejowej (przede wszystkim - mikrogleju). Liczba blaszek starczych zwiększa się wraz z upływem czasu a po przekroczeniu pewnego progu, pojawiają się objawy kliniczne. Przykładowy obraz kliniczny mózgu pacjenta dotkniętego chorobą Alzheimera przedstawia rysunek 1.

Rysunek 1.(źródło: Obraz tkanki mózgu osoby zdrowej oraz pacjenta dotkniętego chorobą Alzheimera (źródło: http://www.biotechnolog.pl/news-169.htm).

Intensywnie prowadzone badania molekularne dostarczają coraz więcej informacji dotyczących mechanizmów patogenezy choroby Alzheimera i udziału w tym procesie stresu oksydacyjnego, tratw lipidowych, cytokin pozapalnych i innych czynników. Wykazano, że obecność złogów amyloidu beta moduluje aktywność wielu szlaków sygnałowych w komórce w tym aktywację szlaków śmierci komórki (aktywacja kaspaza 3, kinazy GSK-3beta), obniżeniu aktywności szlaków przeżycia. Schematyczna ilustracja proponowanych szlaków sygnałowych zaangażowanych w cytotoksyczne oddziaływanie złogów amyloidu beta jest przedstawiona na rysunku 2.

Rysunek 2. Schematyczna ilustracja szlaków sygnałowych zaangażowanych w cytotoksyczne oddziaływanie złogów amyloidu beta (źródło: http://www.nature.com/neuro/journal/v15/n3/fig_tab/nn.3028_F5.html).

Literatura

1. http://www.resmedica.pl/uklad-nerwowy/choroba-alzheimera
2. Bartoszewska M. Molekularne mechanizmy choroby Alzheimera. Postepy Biologii Komórki 2008; 35:333-350.
3. Crews L., Masliah E. Molecular mechanisms of neurodegeneration in Alzheimer’s disease. Hum Mol Genet 2010; 19:R12-20.